Powietrzne pompy ciepła są coraz popularniejszym rozwiązaniem stosowanym w systemach ogrzewania i chłodzenia budynków. Wśród dostępnych na rynku opcji wyróżniają się dwa główne typy: pompy ciepła typu monoblock oraz split. Oba systemy mają swoje unikalne cechy, które wpływają na ich zastosowanie i efektywność. Poniżej przedstawiamy szczegółowe porównanie obu typów pomp ciepła, uwzględniając ich zalety i wady oraz udział w rynku.

Pompy Ciepła Monoblok

Zalety rozwiązania:

Łatwa instalacja: Pompy ciepła monoblock są jednostkami zintegrowanymi, co oznacza, że wszystkie komponenty (w tym sprężarka, parownik i skraplacz) znajdują się w jednym urządzeniu. Dzięki temu instalacja jest prostsza i szybsza, co przekłada się na niższe koszty początkowe.
Brak konieczności połączeń chłodniczych: W monoblocku nie ma potrzeby prowadzenia połączeń chłodniczych między jednostkami zewnętrznymi a wewnętrznymi, co minimalizuje ryzyko wycieków czynnika chłodniczego. W praktyce oznacza to mniejsze ryzyko awarii, oraz eliminuje czynnik ludzki który może popełnić błąd przy montażu linii freonowej.
Niższe koszty serwisowe: Ze względu na prostszą konstrukcję, serwisowanie i konserwacja pompy ciepła monoblock są zazwyczaj tańsze. Mniejsza liczba komponentów i brak skomplikowanych połączeń chłodniczych przekładają się na mniej problematyczne przeglądy i naprawy. Nie wymagają również posiadania przez osobę instalująca uprawnień F-gazowych.

Wady rozwiązania:

Większe rozmiary zewnętrzne: Ze względu na zintegrowaną konstrukcję, pompy ciepła monoblock są większe i mogą zajmować więcej miejsca na zewnątrz budynku. Może to stanowić problem w przypadku małych działek lub ograniczonej przestrzeni wokół budynku.
Mniejsza elastyczność instalacji: Jednostki monoblock muszą być zainstalowane blisko budynku, co może ograniczać możliwości ich montażu w niektórych lokalizacjach. Dodatkowo, dłuższe przewody hydrauliczne mogą prowadzić do strat ciepła. Wymagana jest zatem wykonanie dobrej izolacji przewodów chłodniczych łączących jednostkę monoblock z instalacją grzewczą w budynku.
Potrzeba zabezpieczenia przed zamarznięciem: W przypadku braku zasilania w okresie zimowym istnieje ryzyko zamarznięcia wody w układzie, co może prowadzić do uszkodzenia urządzenia. Aby temu zapobiec, stosuje się różne zabezpieczenia:
Zawory antyzamrożeniowe: Automatyczne zawory, które otwierają się przy niskich temperaturach, umożliwiając cyrkulacje wody grzewczej w części hydraulicznej jednostki pompy ciepła.
Glikol: Zastosowanie roztworu glikolu zamiast wody w układzie grzewczym zapobiega zamarzaniu cieczy. Glikol jednak przez swoje właściwości fizykochemiczne generuje większe opory dla pracy pompy obiegowej pompy ciepła co może wiązać się z nieznacznie większymi kosztami użytkowania urządzenia.
UPS: Zasilacze awaryjne (UPS) zapewniają ciągłość zasilania w przypadku przerw w dostawie prądu, co chroni system przed zamarznięciem.

Pompy Ciepła Split

Zalety rozwiązania:

Mniejsza jednostka zewnętrzna: Pompy ciepła split składają się z dwóch części: jednostki zewnętrznej i wewnętrznej zawierającej wszystkie podzespoły hydrauliczne. W budynku znajduje się więc cały układ wodny urządzenia, co niweluje ryzyko uszkodzenia urządzenia podczas braku zasilania w niższych temeperaturach i nie wymaga zastosowania dodatkowych zabezpieczeń. Ponadto jednostka zewnętrzna jest mniejsza i łatwiejsza do zamontowania w ograniczonej przestrzeni. Można ją umieścić nawet na balkonie lub ścianie budynku.
Większa elastyczność instalacji: Możliwość oddzielenia jednostki wewnętrznej od zewnętrznej pozwala na większą elastyczność w doborze miejsca instalacji. Przewody chłodnicze mogą być prowadzone na większe odległości, co pozwala na bardziej swobodne planowanie rozmieszczenia urządzeń.

Wady rozwiązania:

Bardziej wymagająca instalacja: Instalacja pomp ciepła split wymaga precyzyjnego połączenia przewodów chłodniczych między jednostką zewnętrzną a wewnętrzną, co może być bardziej czasochłonne i kosztowne. Konieczne jest również posiadanie specjalistycznych narzędzi, wiedzy technicznej oraz uprawnień.
Ryzyko wycieków czynnika chłodniczego: W systemach split istnieje większe ryzyko wycieków czynnika chłodniczego z powodu konieczności prowadzenia przewodów chłodniczych i wykonania przyłącza między jednostką wew. I zew. na erapie montażu . Wycieki mogą prowadzić do spadku efektywności i konieczności kosztownych napraw.
Potrzeba przeglądów i wpisów do CRO: W związku z użyciem czynników chłodniczych o wysokim współczynniku ocieplenia globalnego (GWP), pompy ciepła split wymagają regularnych przeglądów ( nie mylić z przeglądem gwarancyjnym, który również jest wymagany do utrzymania gwarancji w przypadku jednostek monoblock) i wpisów do Centralnego Rejestru Operatorów (CRO) jęsli współczynnik przekracza wartości podane przez ustawodawce dla danego czynnika chłodniczego. Przeglądy te są wymagane przez prawo i mają na celu kontrolę szczelności oraz sprawności systemu chłodniczego, co wiąże się z dodatkowymi kosztami i formalnościami dla użytkowników.

Podsumowanie

Rynek pomp ciepła w Polsce i Europie dynamicznie rośnie, napędzany rosnącym zainteresowaniem ekologicznymi i energooszczędnymi rozwiązaniami grzewczymi. W 2023 roku, według danych Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła (EHPA), sprzedaż pomp ciepła w Europie wzrosła o 34% w porównaniu do roku poprzedniego, osiągając poziom 1,9 miliona sztuk. W Polsce również odnotowano znaczny wzrost, z około 53 tysięcy jednostek sprzedanych w 2022 roku do około 75 tysięcy w 2023 roku.

Oba typy pomp ciepła – monoblock i split – mają swoje miejsce na rynku, jednak ich udział zależy od specyficznych potrzeb użytkowników i warunków instalacyjnych. Według szacunków, pompy ciepła split stanowią około 60% rynku, głównie ze względu na ich elastyczność instalacyjną i estetykę. Pompy ciepła monoblock są wybierane przez około 40% użytkowników, zwłaszcza tych, którzy cenią sobie prostotę instalacji i niższe koszty serwisowe.

Wybór między pompą ciepła typu monoblock, a split zależy od indywidualnych potrzeb i warunków instalacyjnych. Pompy ciepła monoblock oferują prostotę instalacji i niższe koszty serwisowe, ale wymagają więcej miejsca na zewnątrz budynku oraz odpowiednich zabezpieczeń przed zamarznięciem w przypadku braku zasilania. Z kolei pompy ciepła split charakteryzują się większą elastycznością instalacyjną i estetyką, ale ich instalacja jest bardziej skomplikowana i kosztowna, a także wymagają regularnych przeglądów i wpisów do CRO z powodu użycia czynników chłodniczych o wysokim GWP. Oba typy mają swoje miejsce na rynku i wybór odpowiedniego rozwiązania powinien być dokonany na podstawie analizy konkretnych potrzeb użytkownika. W kontekście rosnącej popularności pomp ciepła, zarówno monoblock, jak i split odgrywają kluczową rolę w transformacji rynku ogrzewania w kierunku bardziej zrównoważonych i efektywnych energetycznie rozwiązań.

Maciej Dobrzyński Product Manager ds. HVAC Phoenix Green

Źródło: Phoenix Green